ευφραντικά

Προϊόντα που χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο, είτε γιατί περιέχουν ύλες με ευχάριστη οσμή ή γεύση και κάνουν τα φαγητά εύγεστα είτε γιατί περιέχουν ύλες που προκαλούν ευχάριστη διέγερση του νευρικού συστήματος. Στα προϊόντα αυτά κατατάσσονται τα αλκαλοειδούχα και τα αλκοολούχα ε. καθώς και οι αρωματικές ύλες. Στα αλκαλοειδούχα ε. ανήκουν κυρίως ο καφές, το τσάι και το κακάο και κατά δεύτερο λόγο ο καπνός. Όλα αυτά περιέχουν, σε μικρές σχετικά ποσότητες, ύλες που επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα και προκαλούν τη διέγερσή του. Οι διεγερτικές ουσίες, οι οποίες περιέχονται στα ε., ανήκουν στην τάξη των αλκαλοειδών. Το κακάο περιέχει και σημαντική ποσότητα λίπους και είναι παράλληλα θρεπτική τροφή. Τα αλκοολούχα ε. όπως το κρασί, η μπίρα, τα διάφορα αποστάγματα, περιέχουν ένα δραστικό συστατικό, την αιθυλική αλκοόλη, που δρα επίσης στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Σε διάφορες χώρες, και από το 1970 και στην Ελλάδα, κυκλοφορούν ποτά χωρίς αλκοόλη, που περιέχουν όμως ως δραστικό συστατικό την καφεΐνη. Κατά την ελληνική νομοθεσία τα σκευάσματα αυτά δεν μπορούν να περιέχουν καφεΐνη πάνω από 150 χιλιοστόγραμμα για κάθε λίτρο. Η καφεΐνη που υπάρχει σε δύο συνηθισμένα μπουκάλια τέτοιου ποτού, δεν ξεπερνά την καφεΐνη που υπάρχει σε ένα φλιτζάνι κοινού καφέ. Η σύνθεση των παραπάνω ποτών είναι υποχρεωτικό να δηλώνεται στον καταναλωτή με ανεξίτηλα γράμματα πάνω στο μπουκάλι ή στο σκέπασμά του. Στην ομάδα των αρτυματικών υλών κατατάσσονται υλικά τα οποία περιέχουν αιθέρια έλαια και νοστιμίζουν τα φαγητά. Τέτοια αρτύματα προέρχονται από φύλλα δάφνης, ρίγανης, θυμαριού, κάπαρης ή γαρίφαλα. Επίσης, μπορεί να προέρχονται από σπόρους του μάραθου, από το πιπέρι, τη βανίλια, τα μοσχοκάρυδα κλπ. Ιδιαίτερα αναφέρουμε τους αλεσμένους σπόρους του σιναπιού, που ανακατεμένοι κυρίως με ξίδι και αλάτι δίνουν τη μουστάρδα. Το ξίδι και το μαγειρικό αλάτι κατατάσσονται επίσης στην ομάδα των αρτυμάτων. Ο καφές ανήκει στα ακλαλοειδούχα ευφραντικά· περιέχει στοιχεία που διεγείρουν το κεντρικό νευρικό σύστημα (φωτ. ΑΠΕ). Η μπίρα είναι αλκοολούχο ευφραντικό προϊόν (φωτ. ΑΠΕ).